Phục hồi chức năng sau phẫu thuật thay khớp háng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người bệnh trở lại cuộc sống thường ngày. Quá trình vật lý trị liệu không chỉ giúp cải thiện sức khỏe, mà còn đảm bảo khớp háng hoạt động hiệu quả và bền lâu. Bài viết dưới đây của phòng khám DRHIP là hướng dẫn chi tiết về các phương pháp và lưu ý khi thực hiện vật lý trị liệu sau thay khớp háng.
Cách đi lại và di chuyển sau phẫu thuật thay khớp háng
Di chuyển trong những tuần đầu
Ngay sau phẫu thuật, bệnh nhân thường cần sử dụng dụng cụ hỗ trợ như khung tập đi hoặc nạng. Trong tuần đầu tiên, khung tập đi là lựa chọn tối ưu để giảm áp lực lên khớp háng. Từ tuần thứ hai đến tuần thứ sáu, người bệnh có thể chuyển sang sử dụng nạng. Điều này giúp tăng dần khả năng chịu lực của khớp mới và hạn chế nguy cơ té ngã.
Việc tập đi không chỉ giúp khớp háng thích nghi mà còn ngăn ngừa các biến chứng như tắc mạch máu. Khi bắt đầu, bệnh nhân cần có người thân đi kèm hỗ trợ để đảm bảo an toàn. Người bệnh nên đi chậm, bước từng bước nhỏ, tập trung giữ thăng bằng và tránh các động tác xoay hoặc bước dài.
>> Xem thêm: Thay Khớp Háng – Phương Pháp Hiệu Quả Điều Trị Tổn Thương Khớp Háng
Đi lên xuống cầu thang
Đối với việc đi lên cầu thang, bệnh nhân nên bước bằng chân khỏe trước, sau đó kéo chân phẫu thuật lên. Khi xuống cầu thang, chân phẫu thuật nên bước xuống trước để giảm áp lực. Trong suốt giai đoạn này, việc sử dụng tay vịn cầu thang là bắt buộc để giữ vững cơ thể.
Các tư thế cần tránh sau phẫu thuật thay khớp háng
Tư thế nằm
Khi nằm ngửa, bệnh nhân cần giữ chân duỗi thẳng và không được bắt chéo chân. Nếu nằm nghiêng, hãy đặt một chiếc gối giữa hai đầu gối để ngăn cản khớp háng xoay vào trong.
Tư thế ngồi
Bệnh nhân cần đảm bảo khớp háng luôn cao hơn khớp gối khi ngồi. Sử dụng ghế có đệm cứng hoặc đặt gối dưới mông là cách hiệu quả. Tuyệt đối không ngồi chồm hổm, bắt chéo chân hoặc gập người về phía trước quá 90 độ.
Tư thế đứng
Khi đứng, bệnh nhân cần tránh xoay người đột ngột hoặc cúi gập người để nhặt đồ. Nếu cần lấy vật dụng ở vị trí thấp, hãy sử dụng dụng cụ hỗ trợ hoặc nhờ người thân giúp đỡ.
>> Xem thêm: Tại Sao Vấn Đề Thay Khớp Háng Ở Người Trẻ Ngày Càng Trở Nên Phổ Biến?
Các bài tập vật lý trị liệu hiệu quả
Giai đoạn 2-4 ngày đầu sau phẫu thuật
Trong giai đoạn đầu, bệnh nhân nên tập luyện nhẹ nhàng tại giường để giảm đau và sưng. Một số bài tập đơn giản bao gồm:
- Gập – duỗi cổ chân: Di chuyển bàn chân lên xuống, sau đó ấn gót chân xuống giường để cải thiện tuần hoàn máu.
- Co cơ tứ đầu đùi: Nằm ngửa, siết chặt cơ đùi và giữ tư thế trong 10 giây trước khi thả lỏng.
- Co cơ mông: Siết chặt cơ mông trong vài giây để tăng sức mạnh vùng hông.
Mỗi động tác nên thực hiện 15-20 lần, lặp lại 3-5 đợt mỗi ngày.
Giai đoạn sau xuất viện
Khi đã về nhà, bệnh nhân cần tiếp tục tập luyện để tăng khả năng vận động. Các bài tập như nâng chân, dang chân, và gập – duỗi khớp gối cần được thực hiện đều đặn. Lưu ý không nên tập luyện quá sức để tránh gây tổn thương.\
>> Xem thêm: Thông Tin Tổng Quan Về Phẫu Thuật Thay Khớp Háng Ở Người Cao Tuổi
Lưu ý trong sinh hoạt hàng ngày
Trong sinh hoạt hàng ngày, việc đảm bảo an toàn cho khớp háng mới là ưu tiên hàng đầu. Khi tắm, bệnh nhân nên sử dụng ghế tắm có độ cao phù hợp để tránh áp lực lên khớp háng. Việc lắp đặt tay vịn trong phòng tắm và khu vực nhà vệ sinh sẽ giúp tránh nguy cơ té ngã, đặc biệt là trong giai đoạn đầu sau phẫu thuật.
Đối với việc mặc quần áo, nên ưu tiên sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như móc kéo vớ hoặc đón gót giày để tránh cúi người hoặc xoay hông quá mức. Nếu cảm thấy khó khăn, hãy nhờ người thân giúp đỡ để đảm bảo khớp háng không bị tổn thương.
Khi sử dụng nhà vệ sinh, bệ ngồi cao là dụng cụ không thể thiếu. Điều này giúp bệnh nhân duy trì tư thế ngồi đúng, không để khớp háng bị gập hơn 90 độ. Ngoài ra, việc trang bị tay vịn gần khu vực vệ sinh cũng là cách hiệu quả giúp bệnh nhân dễ dàng đứng lên hoặc ngồi xuống mà không gây áp lực lên khớp.
Bệnh nhân cần lưu ý hạn chế các động tác cúi gập người, bắt chéo chân hoặc xoay hông đột ngột trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Duy trì tư thế đúng và sử dụng dụng cụ hỗ trợ sẽ giúp quá trình phục hồi diễn ra an toàn và hiệu quả hơn.
Sinh hoạt thể thao sau phẫu thuật
Sau phẫu thuật thay khớp háng, bệnh nhân nên tránh các môn thể thao va chạm mạnh như bóng đá, bóng chuyền hoặc chạy bộ đường dài. Thay vào đó, các hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, hoặc yoga thư giãn là lựa chọn an toàn.
Bệnh nhân nên tập luyện với cường độ vừa phải, khoảng 15-30 phút mỗi ngày. Điều này không chỉ giúp tăng cường sức khỏe mà còn hỗ trợ khớp háng thích nghi tốt hơn.
Kết luận
Vật lý trị liệu sau thay khớp háng là yếu tố quyết định đến thành công của quá trình phục hồi. Bệnh nhân cần tuân thủ chặt chẽ các hướng dẫn từ chuyên gia và duy trì lối sống lành mạnh. Điều này không chỉ đảm bảo khớp háng hoạt động ổn định mà còn mang lại chất lượng sống tốt hơn trong tương lai.
